Wanneer moet een werkgever maatregelen nemen als het gaat om tillen? Hoe beoordelen we de aansprakelijkheid van de werkgever als een werknemer letsel oploopt door het tillen van voorwerpen.
Bij het tillen van markiezen van 19,2 kilo loopt een installateur letsel op. De rechter beoordeelt of de werkgever aansprakelijk is. Deze recente uitspraak geeft goed inzicht in de maatregelen die een werkgever moet nemen om tilwerkzaamheden veilig te laten uitvoeren.
Schadevergoeding gewond raken tijdens het tillen
Een werknemer van een instalatie bedrijf krijgt de opdracht acht markiezen (ouderwetse zonweringen) aan een boederij te bevestigen. Deze werkzaamheden voert de installateur vaker uit. De zonweringen liggen opgeslagen in een schuur op 70 meter van de boerderij. De zonweringen wegen 19,2 kilo per stuk. Tijdens het tillen van een van de markiezen, krijgt de instalateur heftige pijn in zijn arm. In het ziekenhuis stellen ze een bicepspeesruptuur vast. Een operatie is noodzakelijk. De werkgever weigert de schade van haar werknemer te betalen. De rechter in Groningen beoordeelt of de werknemer recht heeft op een letselschadevergoeding voor het letsel dat ontstond tijdens het tillen.
Zorgplicht fysieke belasting artikel 5.2 Arbobesluit
Iedere werknemer verplaatst wel eens een object. In veel gevallen is dit ongevaarlijk. Langere tijd tillen of zware voorwerpen tillen, kan wel gevaarlijk zijn. Als tilwerkzaamheden gevaarlijk zijn, moet de werkgever maatregelen nemen. De werknemer heeft namelijk een zorgplicht om werknemers veilig en schadevrij te laten werken. De vraag na een arbeidsongeval bij het tillen, is dus hoe gevaarlijk de tilwerkzaamheden waren en welke maatregelen de werkgever nam.
Tillen is een vorm van fysieke belasting. In artikel 5.2 van het Arbobesluit wordt de zorgplicht van de werkgever wat betreft fysieke belasting uitgewerkt:
“De arbeid wordt zodanig georganiseerd, de arbeidsplaats wordt zodanig ingericht, een zodanige productie- en werkmethode wordt toegepast of zodanige hulpmiddelen en persoonlijke beschermingsmiddelen, worden gebruikt, dat de fysieke belasting geen gevaren met zich kan brengen voor de veiligheid en de gezondheid van de werknemer. “
Veiligheidsmaatregelen tillen
De werkgever wijst de aansprakelijkheid af, omdat er genoeg maatregelen zouden zijn genomen om veilig tillen te bevorderen en mogelijk te maken. De werkgever noemt de volgende genomen veiligheidsmaatregelen:
- De beschikbaarheid van mechanische hulpmiddelen en veiligheidsmiddelen;
- Het laten uitvoeren van de werkzaamheden door twee medewerkers, zodat de werknemers de zonweringen samen hadden kunnen tillen;
- VCA certificering van het personeel (VCA staat voor Veiligheid, Gezondheid en Milieu Checklist Aannemers);
- Het opstellen van een RI&E (Risico Inventarisatie en Evaluatie) (Dat deze RI&E daadwerkelijk is opgesteld, toont de werkgever niet aan).
Maximaal te tillen gewicht door werknemer: 23 kilo bij ideale omstandigheden
De rechter beoordeelt vervolgens of deze maatregelen in deze specifieke situatie voldoende zijn. Daarbij gaat de rechter in op de specifieke omstandigheden van het tillen. Zowel het gewicht van het te tillen object als alle overige omstandigheden (afstand, hoogte, omvang object) zijn daarbij van belang.
De zonweringen wegen 19,2 kilo per stuk. De wet noemt nergens een maximaal te tillen gewicht. De rechter gaat daarom uit van wat algemeen gebruikelijk is:
‘‘Hoewel er dus in de wet niet is vastgelegd welk gewicht een werknemer maximaal mag tillen, wordt over het algemeen aangenomen dat de bovengrens ligt bij 23 kilogram, uitgaande van ideale tilomstandigheden.’’
Berekenen maximaal te tillen gewicht met de NIOSH-methode
Met het maximaal te dragen gewicht van 23 kilo verwijst de rechter naar de NIOSH-methode. Deze rekenmethode wordt onder andere gebruikt door de Arbeidsinspectie. NIOSH staat voor National Institute of Occupational Safety and Health. De door een Amerikaanse overheidsinstantie ontwikkelde rekenmethode wordt ook genoemd in de Toelichting bij artikel 5.2 van het Arbobesluit.
Ideale omstandigheden: maximaal te tillen gewicht 12 kilo
De uitkomst van de NIOSH-methode is voor veel tilwerkzaamheden maximaal 12 kg of zelfs nog veel minder. Bij ideale omstandigheden mag een werknemer maximaal 23 kilo tillen. Maar bij de beoordeling speelt niet alleen het gewicht een rol. Het maximaal te tillen gewicht wordt lager als de omstandigheden het tillen verzwaren. De omstandigheden en frequentie maken tillen zwaar en gevaarlijk en de omstandigheden zijn nooit ideaal. Het maximaal te tillen gewicht van 23 kilo geeft dan ook een vertekend beeld.
Tilomstandigheden
Hoe zwaar en gevaarlijk tillen is, hangt af van het aantal verplaatsingen, de afstand, de omvang van het voorwerp en het parcour dat met het voorwerp wordt afgelegd. Om het gevaar van het tillen te beoordelen moeten we vaststellen wat de tilomstandigheden zijn:
‘‘Omstandigheden zoals til-frequentie, afstand van verplaatsing, de hoogte vanaf de vloer/grond, de verplaatsing en draaiing van het lichaam bij het tillen en de afmetingen en de hanteerbaarheid van het object hebben evenwel een (sterk) drukkend effect op het gewicht dat zonder gezondheidsrisico’s getild kan worden.’’
Onhandig object verplaatsen over grote afstand
De tilomstandigheden zijn in dit specifieke geval de grote van de zonweringen, die lastig vast te houden zijn, en de afstand van 70 meter over oneffen boerenterrein waarin ook nog een (mest)goot ligt. Bovendien gaat het om het verplaatsen van 8 zonweringen.
De rechter oordeelt dat de werkgever in dit geval instructies had moeten geven om de markiezen gezamenlijk te tillen of met het gebruik van een mechanisch hulpmiddel. Voor het verplaatsen van een aantal onhandige objecten over een terrein met hindernissen moet de werkgever dus ook bij een te tillen gewicht lager dan 23 kilo (veiligheids)maatregelen nemen.
Werkgever moet actief optreden om tillen veilig te maken
Deze uitspraak toont aan dat de werkgever werk moet maken van veilig tillen. Mechanische hulpmiddelen en veiligheidsmiddelen beschikbaar stellen en algemene voorlichting geven over veilig tillen, is voor de werkgever onvoldoende. Gevaarlijk werk vraagt om specifieke veiligheidsinstructies en actief toezicht op de naleving van deze veiligheidsinstructies.
Tillen in de bouw
In de bouw worden goederen zwaarder dan 50 kilo niet met de hand verplaatst. Goederen zwaarder dan 50 kilo mogen in de bouw ook niet met meerdere werknemer getild worden.
Eigen verantwoordelijkheid werknemers bij tillen
De werkgever hoeft de werknemer niet specifiek te wijzen op tilrisico’s die de werknemer moet kennen. In het geval van een werknemer van een bakkerij die alleen een machine van 200 kilo optilde, was de werkgever niet aansprakelijk. De werkgever had voor het verplaatsen van de zware machine geen opdracht gegeven. De werkgever had zelfs verboden om de machine alleen te tillen. Daarnaast overwoog de rechter dat de werknemer moest weten dat het tillen van de machine gevaarlijk was. Daarom was het niet nodig dat de werkgever de werknemer wees op de risico’s van het verplaatsen van de machine.
Bewijs gewond raken tijdens het tillen op het werk
De rechter toets in deze zaak of de werkgever zijn zorgplicht is nagekomen. De werkgever moet het naleven van de zorgplicht aantonen. In de meeste gevallen slaagt de werkgever hier niet in. De werkgever bewijst alleen dat hij tijdens het werk gewond raakte. Waarover in deze zaak geen discussie bestaat.
Bezoek altijd zo snel mogelijk een dokter als u gewond raakt bij een arbeidsongeval. De aantekeningen die de dokter maakt van uw consult zijn onmisbaar om te bewijzen dat u gewond raakte tijdens uw werk.
Bespreek uw schadevergoeding
Na een ongeval op het werk schakelt u meestal kosteloos een letselschade specialist in. Neem contact op om uw mogelijkheden en schadevergoeding te bespreken. Bel naar 0800-4455000, stuur een e-mail naar info@letselschadespecialist.nl of gebruik het onderstaande contactformulier.
Bron: Bekijk de uitspraken op rechtspraak.nl: Uitspraak installateur; Uitspraak broodbakker